سابقه جشنواره فیلم کوتاه تهران به بیش از ۳۰ سال پیش باز می گردد؛ آن هنگام که در سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ هجری شمسی تحت لوای جشنواره فیلم فجر و در بخشی مجزی از این جشنواره با عنوان «بخش ۸ و ۱۶ میلی متری» برگزار می گردید و اتفاقا از اهمیت ویژه ای برخوردار بود؛ به نحوی که در نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر که در بهمن ماه سال ۱۳۶۱ هجری شمسی برگزار شد، هیچ  یک از آثار راه یافته در بخش اصلی به عنوان برگزیده معرفی نگردید و تنها برگزیدگان نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در بخش ۸ و ۱۶ میلی‌متری بود.

طی تغییراتی که در سال ۱۳۶۴ هجری شمسی در حوزه معاونت سینمایی و سمعی و بصری وزارت ارشاد اسلامی وقت صورت پذیرفت؛ مجموعه ای جدید با عنوان انجمن سینمای جوانان ایران نیز به ساختار رسمی سینمایی کشور افزوده گردید و این در حالی بود که این مجموعه همچون بنیاد سینمایی فارابی و سایر مجموعه های فعال شده در دوران مدیریت جریان خاص فرهنگی در دهه شصت هجری شمسی، بر میراث برجای مانده از دوران پهلوی دوم شکل گرفته و به عنوان یکی از ابتکارات فرهنگی و سینمایی دفتر مخصوص فرح پهلوی در دوران ستم شاهی محسوب می شود. مجموعه ای که در سال ۱۳۵۵ هجری شمسی، به صورت موسسه ای غیرانتفاعی تأسیس و به ثبت رسمی رسید و در دوران حاکمیت جریان مرموز فرهنگی دهه اول انقلاب فعالیت خود را از به صورتی جدید و در همان بستر از سر گرفت.

این گونه بود که از سال ۱۳۶۵ هجری شمسی و با سامان یافتن انجمن سینمای جوانان ایران، عنوان بخش ۸ و ۱۶ میلی متری از جشنواره فیلم فجر مُنفک و این بخش به جشنواره ای مستقل تحت مدیریت انجمن سینمای جوانان ایران مبدل گردید.

به این ترتیب از سال ۱۳۶۵ هجری شمسی، بخش ۸ و ۱۶ میلی متری جشنواره فیلم فجر به جشنواره ای مستقل با عنوان جشنواره سینمای جوان تغییر یافت و به طور رسمی این جشنواره توسط انجمن سینمای جوانان ایران و با تمرکز بر دو حوزه ی فیلم و عکس برگزار گردید.

حضور طیف خاص فرهنگی در انجمن سینمای جوانان ایران و حمایت های گسترده ی مادی توسط معاونت وقت وزارت ارشاد از این مجموعه ی خصولتی سبب شد تا بالاخره در سال ۱۳۷۵ هجری شمسی و همزمان با برگزاری سیزدهمین دوره جشنواره سراسری سینمای جوان، این جشنواره بتواند عنوان بین المللی را از آن خود نموده و به محفلی از برای همگام سازی جشنواره ای و حضور پررنگ آثار در رویدادهای بین المللی مبدل گردد.

گسترش یافتن فعالیت های انجمن سینمای جوانان ایران سبب شد تا بر تخصصی شدن حوزه عمل جشنواره سینمای جوان نیز افزوده شود و اینگونه بود که بخش فیلمنامه در چهاردهمین دوره از برگزاری این جشنواره در فروردین ماه ۱۳۷۶ هجری شمسی، به دو بخش اصلی فیلم و عکس آن اضافه گردد.

وجود سلایق گوناگون در مدیریت بخش های مختلف عکس، فیلم، ویدیو و بالاخره فیلم نامه در جشنواره سینمای جوان به مرور اسباب آسیب پذیری این رویداد را رقم می زد و از این جهت بود که این جشنواره که دیگر عنوان بین المللی را با خود همراه ساخته بود؛ از دوره ی شانزدهم که در فروردین ماه ۱۳۷۸ هجری شمسی، برگزار گردید، صرفا حوزه عملکرد خود را محدود به فیلم کوتاه نمود.

البته با شکل گرفتن جشنواره های استانی و منطقه ای انجمن سینمای جوانان ایران و حضور گسترده آثار و تولیدات این جشنواره در سطح جشنواره های بین المللی و برخی از عوامل دیگر سبب شد تا در سال ۱۳۸۲ هجری شمسی و در واپسین سال های حضور دولت موسوم به اصلاحات و حاکمیت رسمی جریان دوم خرداد بر عرصه فرهنگی و سینمایی کشور، عنوان جشنواره سینمای جوان به جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران تغییر یابد؛ عنوانی که خاطر برخی از دغدغه مندان فرهنگی کشور را به سبب قرابت این عنوان با یکی از اقدامات اصلی فرهنگی و سینمایی پهلوی دوم، یعنی جشنواره بین‌المللی فیلم تهران مُکدر ساخت و اسباب مقایسه ی این رویداد جشنواره ای در حوزه فیلم کوتاه را با ابتکار سینمایی دفتر مخصوص فرح پهلوی در برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم تهران در پی داشت؛ جشنواره ای که از سال ۱۳۵۱ تا بدو پیروزی انقلاب جریان داشت و اکنون در عنوان بندی خود اذهان مخاطبان را متوجه میراث برجای مانده از دوران شوم پهلوی می نمود.