تقریباً تمام رویدادهای فرهنگی بزرگ جهان در سال گذشته تحت تاثیر همه‌گیری کرونا قرار گرفتند اما جشنواره‌های سینمایی بیشترین خسارت را از این بحران بهداشتی متحمل شدند. هر چیزی که معرف رویدادهای سینمایی بود، یعنی تجمع تماشاگران، گردهمایی و کنار هم فیلم دیدن، احتمال گسترش شیوع کرونا را افزایش می‌داد و خطرناک بود بنابراین برگزاری چنین رویدادهایی از اولویت خارج و به حاشیه رانده شد.

اما به قول معروف محدودیت، خلاقیت می‌آورد. صنعت فیلم و سینما از طریق برگزاری جشنواره‌های حضوری با رعایت اصول فاصله گذاری اجتماعی، همانطور که در جشنواره ونیز اتفاق افتاد و یا برگزاری ترکیبی از رویدادهای حضوری و مجازی که در جشنواره‌های تورنتو، نیویورک و لندن شاهد آن بودیم، از خود در برابر این بحران دفاع کرد. اما چند جشنواره بزرگ سینمایی از جمله جشنواره کن صلاح را در لغو تمامی برنامه‌های خود دیدند.

حال با شروع واکسیناسیون علیه کرونا در بیشتر کشورهای جهان اوضاع نسبت به سال گذشته اندکی متفاوت است. فصل جشنواره‌های سینمایی امسال با فستیوال مجازی ساندنس آغاز می‌شود، بزرگترین جشنواره فیلم‌های مستقل در آمریکا که سکوی پرتاب برادران کوئن، استیو سودربرگ، کوئنتین تارانتینو و بسیاری دیگر از فیلمسازان بزرگ سینمای جهان بود. جلسات پرسش و پاسخ آنلاین و رویدادهای هدفمند برای این جشنواره برنامه‌ریزی شده‌اند اما باید دید صنعت سینما چگونه با غیبت تماشاگرانی که هر ساله در این جشنواره‌ها حضور پرشور داشتند، کنار خواهد آمد.

روزنامه نشنال در مطلبی به برنامه‌هایی که برای برگزاری جشنواره‌های معتبر سینمایی در سال پیش رو وجود دارد، نگاهی انداخته که در ادامه آن‌ها را با هم مرور خواهیم کرد:

جشنواره فیلم ساندنس: ۲۸ ژانویه تا ۳ فوریه (۹ تا ۱۵ بهمن)

جشنواره فیلم ساندنس امسال به مانند بسیاری جشنواره های سینمایی دیگر، به صورت مجازی برگزار می‌شود و مراسم اکران فیلم‌های منتخب به صورت آنلاین در دسترس مردم آمریکا و چند کشور دیگر قرار خواهد گرفت. چند فیلم هم به صورت حضوری در سینماهای مستقل در سطح آمریکا نمایش داده خواهند شد البته تا جایی که امنیت و سلامت مردم به خطر نیفتد.

خبر خوب اینکه متولیان جشنواره ساندنس تقریباً حدود یک سال برای تدارک این رویداد زمان داشتند و این جشنواره مجازی احتمالا بدون هیچ مشکلی برگزار خواهد شد.

اگرچه طول فهرست فیلم‌های منتخب جشنواره ساندنس امسال کاهش پیدا کرده اما از آنجا که ۷۱ فیلم بلند از ۲۹ کشور جهان در آن حضور دارند، تماشاگران تفاوتی احساس نخواهند کرد.

برنامه جشنواره ساندنس امسال نیز مثل همیشه جذاب و چشم‌نواز است و نمایش فیلم جنایی و ماورا الطبیعه زندانیان سرزمین ارواح با بازی نیکلاس کیج و فیلم عبور را شامل می‌شود؛ عبور اقتباس سینمایی رمانی به همین نام از نلا لارسن درباره دو زن آفریقایی آمریکایی و اولین تجربه کارگردانی ربکا هال بازیگر معروف انگلیسی است.

فیلم یک اِشکال در ماتریکس جدیدترین مستند رادنی اشتر کارگردان فیلم تحسین شده اتاق ۲۳۷، درباره افرادی است که فکر می‌کنند جهان اطراف‌شان واقعی نیست نیز در فهرست جشنواره ساندنس امسال وجود دارد. از دیگر فیلم‌های این جشنواره می‌توان به فیلم کوک والدین مرده (Child of Deaf Adults) به کارگردانی شیان هدر اشاره کرد که بازیگران ناشنوا در آن ایفای نقش کرده‌اند. اولین فیلم بلند رابین رایت بازیگر سریال پرطرفدار خانه پوشالی که سرزمین نام دارد نیز برای اولین بار در این جشنواره نمایش داده خواهد شد.

جشنواره بین‌المللی فیلم برلین: اول تا پنجم مارس (۱۱ تا ۱۵ اسفند) و ژوئن (خرداد- تیر ۱۴۰۰)

متولیان برلیناله تا آخرین لحظه امید داشتند هفتادویکمین دوره این جشنواره سالانه را حضوری برگزار کنند اما با افزایش آمار ابتلا به کرونا در آلمان، دیگر این امکان وجود ندارد. با این حال رویداد لغو نشده و در عوض در دو مرحله برگزار خواهد شد.

اولین مرحله در ماه مارس (اسفند ۹۹) برگزار می‌شود و فیلم‌های منتخب در یک بازار فیلم مجازی برای خریداران نمایش داده می‌شوند. یک هیات از داوران نیز جوایز مرسوم را به برگزیدگان بخش‌های رقابتی اهدا می‌کنند. لازم به ذکر است امسال برای اولین بار در تاریخ برلیناله، دو جایزه بهترین بازیگر مرد و زن در یک جایزه فراجنسیتی ادغام خواهد شد. در مرحله دوم جشنواره فیلم برلین که ماه ژوئن (خرداد- تیر ۱۴۰۰) برگزار می‌شود، برندگان این دوره از جشنواره به عموم مردم معرفی خواهند شد.

هنوز فهرست فیلم‌های منتخب این دوره از جشنواره برلین اعلام نشده است. اگرچه این فهرست در ماه فوریه (بهمن- اسفند ۹۹) منتشر خواهد شد اما با توجه به تاخیرهایی که سال گذشته در برگزاری جشنواره برلین اتفاق افتاد می‌توان انتظار یک فهرست قدرتمند و با کیفیت را داشت.

جشنواره فیلم کن: ۱۱ تا ۲۱ مه (۲۱ تا ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰)

جشنواره فیلم کن، معتبرترین جشنواره سینمایی جهان، سال گذشته برای اولین بار بعد از سال ۱۹۶۸ لغو شد؛ این جشنواره در آن سال نیز با هدف همراهی با اعتصابات دانشجویی و کارگری در سراسر پاریس برگزار نشده بود. پس از رد ایده برگزاری آنلاین، فهرست فیلم‌های منتخب جشنواره کن ۲۰۲۰، با اندکی تاخیر و در ماه ژوئن (خرداد- تیر ۹۹) اعلام و نسخه کرونایی و سه‌روزه این جشنواره در ماه اکتبر (آبان ۹۹) در کاخ کن برگزار شد.

متولیان جشنواره کن این بار همه جوانب را در نظر گرفته‌اند و طی هماهنگی‌های صورت گرفته با مقامات محلی قرار است اگر در ماه مه (اردیبهشت ۱۴۰۰) موفق به برگزاری جشنواره نشدند، آن را در ماه ژوئن (خرداد- تیر ۱۴۰۰) و ژوئیه (تیر- مرداد ۱۴۰۰) برگزار کند. اگرچه هنوز هیچ چیز به طور رسمی اعلام نشده اما ظاهراً چند فیلم که در فهرست فیلم‌های منتخب این جشنواره در سال ۲۰۲۰ قرار داشتند، برای جشنواره کن ۲۰۲۱ نگه داشته‌ شده‌اند.

در میان این فیلم‌ها می‌توان به درام بندتا ساخته پل ورهوفن درباره دو راهبه قرن هفدهمی اشاره کرد که اولین فیلم وی از سال ۲۰۱۶ تاکنون است و احتمالا یکی از بخت‌های اول بخش رقابتی این جشنواره خواهد بود. از دیگر فیلم‌های محفوظ برای کن ۲۰۲۱ می‌توان به گزارش فرانسوی ساخته وس اندرسون اشاره کرد که قرار بود در جشنواره کن ۲۰۲۰ برای اولین بار اکران شود اما این امکان فراهم نشد. استودیو سینمایی والت دیزنی نیز در ابتدا تاریخ اکران این فیلم را به اکتبر (مهر و آبان) منتقل و سپس آن را از فهرست اکران خارج کرد تا احتمالاً بتواند آن را برای نمایش در جشنواره کن نگه دارد.

جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز: ۱ تا ۱۱ سپتامبر (۱۰ تا ۲۰ شهریور ۱۴۰۰)

جشنواره بین المللی فیلم ونیز که زمانی به دلیل تاخیر در نمایش فیلم‌ها و سوء مدیریت مواخذه می‌شد، در سال ۲۰۲۰ عملکرد موفقی داشت؛ اندازه‌گیری حرارت بدن، اجباری شدن استفاده از ماسک‌های تنفسی و استقرار قدم به قدم ایستگاه‌های ضدعفونی، تهدید کرونا را از این جشنواره دور کرد. به علاوه، محوطه برگزاری این جشنواره در جزیره لیدو سفت و سخت کنترل می‌شد، یعنی اگر کسی کمی درجه حرارتش بالا بود اجازه ورود به جشنواره را پیدا نمی‌کرد.

بعد از موفقیت این رویداد سینمایی که با اهدای جایزه شیر طلایی به فیلم سرزمین خانه‌به‌دوش‌ها ساخته کلوئی ژائو به پایان رسید، حال قرار است دوره آتی این جشنواره نیز حضوری برگزار شود.

این که کدام فیلم‌ها در فهرست منتخب این جشنواره معتبر سینمایی قرار خواهند گرفت، فعلا در حد حدس و گمان است. سال گذشته تعداد فیلم‌های گیشه‌پسند و هالیوودی در این جشنواره خیلی کم بود و ستاره‌های بزرگ سینما حضور گسترده‌ای نداشتند. اما ممکن است امسال در این جشنواره تعداد بازیگران و ستاره‌های برتر دنیای سینما در این رویداد بیشتر شود البته به شرط آن که با رفع محدودیت‌های کرونایی، امکان سفر به جزیره لیدو را داشته باشند.